معنی و تفاوت گذار و گزار/ آموزش آیین نگارش و مکاتبات

در متون مختلف و مکاتبات اداری به کرات به اشتباه افراد در نوشتن املای صحیح واژگانی مانند «گزار» از مصدر «گزاردن» و «گذار» از مصدر «گذاشتن» به مشکل برخورده‌اند.

در این مقاله به مهمترین تفاوت تفاوت گذار و گزار در نامه نگاری اداری می پردازیم.

معنی مصدر «گزاردن» در فرهنگ دهخدا:

ادا کردن، انجام دادن، بجا آوردن چنانکه در نماز، طاعت، حق، شکر، شغل، کار، مقصود، فرض، فریضه، حج

معنی مصدر «گذاشتن» در فرهنگ دهخدا:

نهادن، هشتن، قرار دادن، وضع کردن، برجای نهادن

نتیجه می‌گیریم که «گذار» از ریشه «گذاشتن» است. این فعل به معنی قرار دادن و وضع کردن چیزی است. مثل گذاشتن کتاب در قفسه یا گذاشتن پول در جیب و …
مثال: قانون‌گذار، بنیان‌گذار، نام‌گذاری و …

اما «گزار» از ریشه «گزاردن» است و از انجام عملی فیزیکی خبر نمی‌دهد. بلکه به معنی انجام دادن و به‌جا آوردن و ادا کردن است.
مثال: نمازگزار، کارگزار، خدمت گزار و…

نکته در باب مصدر «گزاردن»

مصدر «گزاردن» معنای دیگری نیز دارد: “برگرداندن از زبانی به زبان دیگر یا از بیانی به‌بیان‌دیگر، یا از نظامی به نظام دیگر”
بنابراین گزاردن برابر است با ترجمه کردن و گزارنده و گزارش، به معنای مترجم و ترجمه است.

خواب گزاری نیز یعنی “تعبیر خواب” و خواب گزار یعـنی تعبیرکننده خواب (معبر) و اصطلاحات دیگری همچون گزارشگر.

حالا که با تفاوت گذار و گزار آشنا شده‌اید به بررسی چند مثال از اشتباهات رایج در املای کلماتی می‌پردازیم که به «گذار» و یا «گزار» ختم می‌شوند، قبل از مطالعه جواب‌ها سعی کنید با توجّه به مطالبی که در این مقاله خواندید خودتان را بیازمایید:

شکرگذاری یا شکرگزاری؟

همان‌طور که گفتیم «گزار» از مصدر «گزاردن» و به معنای انجام دادن و ادا کردن و به جا آوردن است، پس شکل صحیح واژه «شکرگزاری» است.

نام گزاری یا نام گذاری؟

همان‌طور گفته شد «گذار» از مصدر «گذاشتن» و معنای قرار دادن و وضع کردن است. پس شکل صحیح واژه «نام گذاری» است.

کارگذاران یا کارگزاران؟

کارگزار کسی است که کاری که مسئولیتی را که مشتری بر عهده او قرار داده است “انجام می‌دهد”. طبق آنچه گفته شد «انجام دادن» از معانی مصدر «گزاردن» بود. پس شکل صحیح واژه “کارگزار” است.

نمازگزار یا نمازگذار؟

یکی از معانی «گزاردن»، به‌جا آوردن و ادا کردن بود. پس شکل صحیح واژه «نمازگزار» است.

شکرگذاری یا شکرگزاری؟

شکرگزاری به معنای به جا آوردن قدردانی و تشکّر است، پس شکل صحیح واژه «شکرگزاری» است.

بارگذاری یا بارگزاری؟

مسلماً قرار است بار را درجایی قرار دهیم. “قرار دادن” از معانی مصدر «گذاشتن» است. پس املای صحیح واژه «بارگذاری» است.

امانت گزار یا امانت گذار؟

املای هر دو واژه صحیح است. گفتیم که «گزار» از مصدر «گزاردن» به معنای “انجام دادن، ادا کردن و به جا آوردن” است. پس امانت گزار به معنای کسی است که شرط امانت‌داری را به جا می آورد. گفتیم که «گذار» از مصدر «گذاشتن» به معنای “قرار دادن” است. پس امانت‌گذار کسی است که چیزی را به عنوان امانت نزد شخص دیگری قرار می‌دهد. املای هر دو واژه صحیح است، امّا دقت داشته باشید که معانی آن‌ها متفاوت است و نباید به‌جای یکدیگر استفاده شوند.

دانلود رایگان کتاب اصول نامه نگاری و و آیین نگارش ادرای (کلیک کنید)

خدمت گزار یا خدمت گذار(فرق گذار و گزار)؟

طبق آنچه گفتیم و تکرار کردیم، «گزار» از مصدر «گزاردن» به معنای “انجام دادن، ادا کردن و به جا آوردن” است ولیکن «گذار» از مصدر «گذاشتن» و به معنای “قرار دادن و وضع کردن” است. پس املای صحیح کلمه «خدمت گزار» است. یعنی کسی که به دیگران خدمت می‌کند.

مناقصه گزار یا مناقصه گذار(تفاوت گذار و گزار)؟

همان‌طور که گفته شد، یکی از معانی مصدر «گزاردن»، انجام دادن است، بنابراین شکل صحیح این واژه «مناقصه گزار» است، یعنی کسی که مناقصه را برگزار می‌کند.

برگزار یا برگذار (تفاوت گذار و گزار)؟

امروزه فعل «برگزارکردن» را همه‌جا به همین شکل، یعنی با «ز»، می‌نویسیم؛ اما در میان استادان و صاحب‌نظران زبان فارسی، هستند کسانی که این املا را صحیح ندانسته‌اند و گفته‌اند که املای درستِ این فعل، «برگذارکردن»، یعنی با «ذ»، است.

جهت ثبت نام در دوره نامه نگاری و مکاتبات اداری باما در تماس باشید

02122445406

09120561585

منبع: راهمند